IS-2 Ác quỷ Xô Viết – Đi lên từ thất bại
1. Tiểu sử
IS-2 là giải pháp thay thế cho IS-1 đã thất bại, dù rằng IS-1 có giáp tốt nhưng thiếu hỏa lực cụ thể ở đây là pháo 85mm và thực tế là các xe T-34-85 cũng chuẩn bị xuất hiện, làm đặt ra câu hỏi làm xe tăng hạng nặng làm gì khi chỉ có hỏa lực tương đương xe tăng hạng trung. Đề xuất đưa ra là phải tăng mạnh hỏa lực của xe, và pháo 100mm D-10 và 122mm A-19 đã được thử nghiệm. Tuy rằng pháo 122mm A-19 có sức xuyên kém hơn pháo 100mm D-10, nhưng do pháo 122mm có đạn nổ mạnh hơn và pháo 100mm D-10 còn khá mới chưa thể đảm bảo sản xuất, nên pháo 122mm A-19 đã được chọn. IS-2 thực tế là có hai mẫu là IS-2 1943 và IS-2 1944, trong đó bản 1944 là bản cải thiện về giáp và độ tin cậy.
2. Khả năng chiến đấu
Khác với những ý nghĩ rằng IS-2 sinh ra để đấu lại Panther và Tiger thì thực tế IS-2 được thiết kế để công phá các tuyến phòng thủ, và nếu gặp xe tăng hạng nặng của Đức thì xe sẽ dùng ưu thế giáp dày súng lớn của mình bắn chặn để cho các pháo tự hành như Su-100 hay SU/ISU-152 đi sau đội hình lo liệu, ý tưởng là thế nhưng thực tế thì lại khá đắng lòng cho đội Đức là pháo của IS-2 thừa sức bắn hạ không chỉ Panther với Tiger mà cả Tiger 2 cũng có thể dễ dàng bị IS-2 hạ gục
Hình ảnh một chiếc xe tăng IS-2 của Hồng quân Liên Xô đang dừng phía trước công Brandenburg – Đức năm 1945
3. Giá thành sản xuất
Giá thành cũng là điểm mạnh của IS-2 dù có cân nặng chỉ hơn Panther có 2 tấn, nhưng IS-2 có hỏa lực và giáp tương đối vượt trội, giá thành khi quy ra đô la Mỹ sẽ vào khoảng 46.000 USD trong khi đó giá thành sản xuất của Tiger 2 vào khoảng 150.000 USD. Với chỉ 1 xe đã có khả năng bắn hạ Tiger 2, vậy mà đây khi so sánh giá thành thì mỗi xe Tiger 2 sẽ phải đấu với 3 xe IS-2 mà vẫn còn thừa tiền trả lương cho tổ lái.
4. Những hiểu nhầm về IS-2
+ IS-2 sinh ra để đấu với Panther và Tiger ?
Nhiệm vụ của IS-2 nó rất đặc thù chứ không hề giống với Tiger của Đức. Trong các tài liệu hướng dẫn các phương thức để chống lại Tiger của Liên Xô không hề có việc sử dụng IS-2 để đấu với Tiger, những thành công IS-2 đạt được là nhờ sức mạnh vượt trội của pháo 122mm.
+ Pháo của IS-2 có độ chính xác kém ?
Trong thử nghiệm thực tế pháo của IS-2 có độ lệch trung bình của đạn xuyên giáp 122mm khi bắn vào mục tiêu ở xa 1 km là 170mm theo chiều dọc và 270mm theo chiều ngang. Kiểm tra của Liên Xô với pháo KwK-43 88mm L/71 (pháo tăng của xe Tiger 2) trong cùng điều kiện đã cho độ lệch 200mm theo chiều dọc và 180mm theo chiều ngang. Có thể khẳng định độ chính xác của pháo 122mm là gần bằng chứ không hề tệ so với pháo của Tiger 2
Xe tăng IS-2 với pháo chính 122mm đầy sức mạnh có thể hạ gục được các loại xe tăng hiện đại nhất của Đức
+ IS-2 không có cơ hội nào khi solo với Tiger 2 từ tầm xa
Thực tế kẻ có bất lợi khi solo tầm xa lại là tiger 2. Với đạn Pzgr 39/43 APCBC-HE thì tầm bắn hạ IS-2 hiệu quả là dưới 500m, với đạn PzGr 40/43 APCR thì tầm bắn hiệu quả tăng lên 1200m nhưng đây là loại đạn đắt tiền ít được trang bị làm ưu thế này cũng không đem lại lợi thế gì nhiều nhặn. Về phần IS-2, pháo 122mm của Is-2 có thể bắn hạ Tiger với đạn xuyên giáp vào vị trí dưới tháp pháo ở tầm 1000-1500m, và giáp trước ở 500-600m. IS-2 mạnh hơn tuyệt đối Tiger 2 ở đạn HE với loại đạn nổ mạnh này kết hợp với tình thế bi đát về chất lượng thép của đức về cuối chiến tranh làm cho IS-2 có lợi thế tuyệt đối ở tầm 1000m trở lên. Vào trung tuần tháng 8/1944, trong chiến dịch chiếm bàn đạp vượt sông Vistula ở Ogledow, Ba Lan. Với ưu thế phòng thủ nhưng các Tiger 2 đã không thể thành công trong việc chặn đứng IS-2 yểm trợ cho quân Liên Xô vượt sông. Trận đánh có thể tóm tắt như sau, các Tiger 2 có lợi thế về vị trí phòng thủ nhưng ở tầm trên 1000m thì đạn 88mm không thể làm gì được lớp giáp dày của IS-2, về phần IS-2 cách giải quyết rất đơn giản là nạp đạn HE và táng vỡ mặt Tiger 2 với thứ đạn không bị ảnh hưởng bởi khoảng cách. Sau đó quân Liên Xô thành công trong việc mở đầu cầu các xe tăng đức buộc phải bỏ chạy.
IS-2 đời 1943 (bên phải) và IS-3 tại Bảo tàng Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại, Minsk, Belarus
5. Yếu điểm
Mẫu 1943 do dùng cùng thân xe với IS-1 nên về phần giáp là kém tin cậy, giáp tuy cũng đạt 120mm ở mặt trước nhưng nghiêng chỉ 34 độ, với mẫu 1944 thì đã được chỉnh sửa thành nghiêng 60 độ. Tốc độ bắn của IS-2 trong thực tế là khá chậm khi so với các xe tăng Đức tuy có thể nói là chúng dùng để tấn công phòng tuyến nên không cần tốc độ bắn cao nhưng điều này mang lại bất lợi rất lớn cho IS-2, khi về cuối cuộc chiến quân Đức tổ chức phục kích tầm dưới 500m gây tương đối thiệt hại lên các xe IS-2. Dữ trữ đạn thấp, IS-2 do dùng pháo lớn tới 122mm nên chỉ mang được 28 viên đạn nên không may chiến trận kéo dài thì việc IS-2 nhanh chóng hết đạn là chắc chắn. Nhìn chung IS-2 có khởi đầu khá tệ nhưng qua thời gian nó đã được cải tiến trở thành cơn ác mộng thực sự với quân đội Đức.
Admin HHN – Hội những người thích tìm hiểu về thế chiến thứ 2
